Có vài người nói như vậy
Có nhiều người tin như vậy
Và có kha khá người làm như vậy – hành vi chưa trung thực
Nhân lúc ngồi chờ thuốc hạ sốt thấm để mần việc mình ngồi viết bài phân tích về niềm tin này dưới học thuyết được học nhe:
Với cách tiếp cận từ học thuyết CBT – Liệu pháp hành vi nhận thức, người tin và làm theo điều trên để đạt được đích đến như giàu có, vượt trội, hơn người… thật ra không chỉ là một cách làm đơn thuần ở hiện tại, mà sâu hơn là họ còn đang sống theo một hệ thống niềm tin lệch lạc. Có một hệ thống âm thầm chi phối hành vi của họ, từ đó hình thành lối sống, quyết định những gì họ thực sự nhận lại từ thái độ đó.
1. Niềm tin cốt lõi – Core Belief
Đây là những niềm tin bất di bất dịch khó thay đổi, cứng nhắc, thường không được nói ra, hình thành từ trải nghiệm sống, quan sát xã hội, hoặc môi trường thiếu công bằng, và ăn sâu trong cách họ nhìn nhận về chính mình, về người khác, về cuộc đời
Ví dụ như:
“Tôi không bằng ai cả, tôi luôn thua thiệt”
“Ai cũng coi thường tôi”
“Thế giới này vốn không công bằng, xấu xa”
“Không ai đáng tin trong thế giới này”
Khi những niềm tin này trở thành “hệ điều hành nền”, chúng bắt đầu tạo ra…
2. Niềm tin trung gian – Intermediate Belief
Là những suy nghĩ dạng quy tắc, giả định, lập luận, sinh ra từ niềm tin cốt lõi – tưởng như hợp lý, nhưng thực ra lại đầy thiên kiến.
Như là”
“Nếu tôi không mưu mẹo, tôi sẽ bị bỏ lại phía sau.”
“Nếu tôi không giàu người khác không đối xử tử tế với tôi”
“Tôi chỉ chơi theo luật cuộc đời thôi. Không gian thì bị dắt mũi.”
“Lừa người khác cũng được, miễn là tôi có lý do và vẫn đem lại ‘giá trị’.”
Những điều này dần dần trở thành phản ứng mặc định khi gặp tình huống cụ thể – tạo nên…
3. Ý nghĩ tự động – Automatic Thought
Khi có cơ hội để “lách luật”, qua mặt người khác, hay trục lợi cá nhân, người mang hệ niềm tin như trên sẽ bật ra những dòng suy nghĩ lập tức như:
“Cơ hội này phải giành giật thôi, chứ ai tử tế mà nên thân?”
“Tôi vẫn đàng hoàng hơn khối người khác đấy chứ!”
“Đây là cơ hội tốt, qua mặt họ mình sẽ có được 1 khoản lớn, ai biết đâu mà sợ”
Thật ra thì trong những sự kiện kích hoạt, họ không cần cố nghĩ, cố chọn lọc hành vi, vì nó đã theo quán tính, tất cả đã thành thói quen vô thức bật ra từ niềm tin cốt lõi sai lệch từ đầu.
4. Và cái giá phải trả…
Họ có thể đạt được thứ họ muốn: tiền bạc, vị trí, tiếng vang.
Nhưng cái mất đi thì ít ai nhìn thấy (hoặc chưa nhìn thấy, những thứ chưa thấy không có nghĩa là không tồn tại)
Sự trống rỗng nội tâm khi không biết ai thực lòng yêu thương mình. Luôn nghi ngờ động cơ của người khác khi giao tiếp.
Những đổ vỡ trong các mối quan hệ, vì người ta chỉ đến với cái họ có, không phải con người họ.
Sự bất an thường trực, vì lòng luôn sợ bị “chơi” lại, bị “lật kèo”, bị qua mặt như cách họ vẫn làm với nhiều người.
Sự xa cách của người thân, vì họ quá quen với việc “biến người khác thành phương tiện”.
….
Nếu tất cả thực sự suôn sẻ, tâm vẫn an khi làm sai thì ngành tâm lý chắc cũng không cần ra đời, cụ thể là trị liệu theo thuyết CBT đã có ở đây..
Ngẫm nghĩ 1 chút:
Bản thân mình – một đứa đi lên từ số âm, không có bằng COCC, từng ngồi chờ người thân ăn xong để ăn phần cơm thừa còn lại, từng sống ở đáy xã hội… cũng bị lừa bị hãm hại không ít lần…
(À, chỗ này là một hành trình dài – chắc phải để dành cho tự truyện sau này quá ha – Trang viết được chương 1/8 chương của tự truyện rồi á)
Mình thì chưa giàu nhưng nhìn lại hành trình qua mình thấy mình cũng đã đi được thật xa. Ít nhất giờ có được trà sữa với cơm ăn :))))
Với tất cả những trải nghiệm đó, mình hiểu rất rõ rằng:
Nếu bạn thực sự cố gắng, với một niềm tin đúng hướng, bạn vẫn có thể đạt được mục tiêu – mà không cần phải đi qua con đường của những hành vi lệch chuẩn.
Có thể con đường đó dài hơn, gập ghềnh hơn… nhưng ít nhất, bạn có thể ngẩng đầu mà sống, ngủ ngon mỗi tối, và giữ được sự bình thản khi đối diện với chính mình. Khi lặng thinh nhất một mình là khi tiếng tâm ta nói.
Hình: minh hoạ tìm từ Google